Bota po përballet me një ndryshim në strukturën e saj më themelore, një ndryshim kaq delikat, por edhe të thellë, sa shumë mund të mos e kuptojnë rëndësinë e tij.
Çfarë do të ndodhte nëse, brenda natës, njerëzimi do të ndalonte së linduri fëmijë? Në një epokë të rënies së ritmit të lindjeve dhe dinamikës globale gjithnjë e më komplekse, kjo pyetje merr më shumë peshë se kurrë më parë. A mund t’i mbijetojë njerëzimi një ndryshimi të tillë? Sipas Michael A. Little, një antropolog i shquar në Universitetin Binghamton, përgjigjja nuk është aq e thjeshtë sa mund të duket.
Në teori, mund të duket logjike të supozohet se njerëzimi thjesht do të zhdukej pas disa brezash pa lindje. Megjithatë, Little sugjeron që zhdukja nuk do të ndodhte menjëherë. Shumica e njerëzve nuk jetojnë më shumë se një shekull, kështu që brenda asaj kohe, “ndoshta nuk do të kishte mbetur asnjë njeri në Tokë”. Megjithatë, procesi do të zhvillohej gradualisht, ndërsa popullsia në plakje fillon të vdesë dhe brezi i ri, kritik për ruajtjen e shoqërisë moderne, nuk do të ishte aty për t’i zëvendësuar ata.
Në këtë skenar, shoqëria do të shpërbëhej ngadalë. Nuk do të kishte mjaftueshëm të rinj për të mbajtur role thelbësore, nga prodhimi i ushqimit deri te kujdesi shëndetësor. Little paralajmëron se kjo do të çonte në një shkatërrim të shpejtë të shoqërisë, edhe pse do të kishte më pak njerëz për t’u kujdesur. “Ushqimi do të bëhej i pakët edhe pse do të kishte më pak njerëz për të ushqyer”, shpjegon ai. Kolapsi do të shtrihej përtej humbjes së jetës njerëzore – do ta zhveshte botën nga gjithçka nga e cila varet qytetërimi modern.
Pa mjaftueshëm punëtorë për të mbajtur në lëvizje rrotat e shoqërisë, shërbimet thelbësore do të ndaleshin. “ Përfundimisht, qytetërimi do të shkërmoqej ”, pranon Little, duke nënvizuar realitetin e ashpër të një bote pa një fuqi punëtore më të re. Mungesat e ushqimit, ujit dhe ilaçeve do të bëheshin të zakonshme. Pavarësisht popullsisë në rënie, “çdo gjë tjetër që mund të blihet lehtësisht sot dhe që nevojitet për të mbijetuar” do të bëhej gjithnjë e më e paarritshme, duke e bërë vetë mbijetesën një ëndërr të largët për shumë njerëz.
Little parashikon që një rënie e tillë do të ndihet brenda 70 deri në 80 vjetësh, një kontrast i fortë me supozimin më optimist se shoqëria mund të rezistojë për një shekull të plotë. Me këtë erozion gradual të sistemeve që na mbështesin, njerëzimi do të përballet me provën e tij më të rëndë.
Ndërsa ideja e ndalimit të riprodhimit mund të duket e pabesueshme, Little sugjeron se një katastrofë globale mund të çojë në një rezultat të tillë. Ai mbështetet në romanin distopian të Kurt Vonnegut, Galápagos, ku një sëmundje ngjitëse i bën të gjithë ata në moshë riprodhuese jopjellorë. Një katastrofë bërthamore, një tjetër mundësi që ai përmend, nuk mund të lërë asnjë të mbijetuar të aftë për të rindërtuar. Këta skenarë ekstremë, megjithëse të pamundur, tregojnë cenueshmërinë e njerëzimit përballë ngjarjeve katastrofike.
Skenarë të tillë apokaliptikë kanë qenë në qendër të shumë veprave të letërsisë artistike, nga parashikimet e zymta në “Përralla e Shërbëtores” deri te bota e frikshme e përshkruar në “Fëmijët e Njerëzve”. Këto histori eksplorojnë pasojat e një shoqërie ku riprodhimi bëhet ose i pamundur ose i kufizuar rëndë, duke shkaktuar dëshpërim masiv dhe, në fund të fundit, kolaps shoqëror.
Ndërsa letërsia apokaliptike është shpesh një mjet për komente sociale, realiteti i rënies së niveleve të lindjeve në të gjithë globin është një çështje urgjente. Vende si Koreja e Jugut dhe India kanë parë ulje të ndjeshme të niveleve të fertilitetit, kryesisht për shkak të zgjedhjeve personale, kufizimeve ekonomike dhe ndryshimeve kulturore. Në Shtetet e Bashkuara, lindjet kanë rënë nga 4.1 milionë në vitin 2004 në 3.6 milionë në vitin 2024, një trend shqetësues që mund të ketë efekte të thella afatgjata.
Këto rënie shoqërohen me një rritje të infertilitetit, veçanërisht tek burrat. Little vëren se nëse ky trend vazhdon, ai mund ta përkeqësojë më tej rënien e popullsisë . “Kjo situatë mund të kontribuojë në një rënie të ndjeshme të popullsisë “, paralajmëron ai. Me më pak lindje dhe një numër në rritje vdekjesh, çekuilibri i popullsisë mund të përshpejtojë shpërbërjen shoqërore që përshkruan Little.
Historia njerëzore ofron mësime të vlefshme mbi brishtësinë e specieve tona. Zhdukja e Neandertalëve , kushërinjve tanë të ngushtë evolucionarë, shërben si një kujtesë e fortë se edhe speciet më dominuese mund të zhduken. Neandertalët , të cilët bashkëjetuan me njerëzit e hershëm për mijëra vjet, përfundimisht u zhdukën rreth 40,000 vjet më parë. Disa studiues besojnë se Homo sapiens i mbijetoi Neandertalëve për shkak të strategjive më efektive riprodhuese dhe menaxhimit më të mirë të burimeve.
«Nëse njerëzit do të zhdukeshin», sugjeron Little, «kjo mund të hapte mundësi që kafshët e tjera të lulëzonin në Tokë». Ndërsa kjo mund të jetë pjesë e ciklit të natyrës, humbja e njerëzimit do të nënkuptonte gjithashtu zhdukjen e të gjitha arritjeve tona kulturore, shkencore dhe artistike. Mendimi i një zhdukjeje të tillë nënvizon rëndësinë e sigurimit të një të ardhmeje të qëndrueshme si për speciet tona ashtu edhe për planetin.
Për të parandaluar një të ardhme të tillë, Little thekson nevojën për masa proaktive për të mbrojtur si mjedisin ashtu edhe qytetërimin njerëzor. Adresimi i ndryshimeve klimatike, parandalimi i luftës dhe sigurimi i ruajtjes së biodiversitetit janë të gjitha hapa thelbësorë drejt sigurimit të një të ardhmeje ku njerëzimi vazhdon të lulëzojë. Siç vëren Little, “Të kesh një gamë të gjerë kafshësh dhe bimësh e bën planetin të shëndetshëm për të gjitha krijesat, përfshirë edhe speciet tona”.
E ardhmja e njerëzimit mund të varet nga më shumë sesa vetëm mbijetesa; ajo kërkon përpjekje të vetëdijshme për të mbrojtur planetin dhe burimet e tij. Vetëm nëpërmjet veprimeve të koordinuara mund të shpresojmë të shmangim rënien graduale që përshkruan Little, duke siguruar që brezat e ardhshëm të trashëgojnë një botë të aftë për të mbështetur si ata ashtu edhe ekosistemet në të cilat mbështeten.
