Zhvillimi i shkathtësisë tek fëmijët nuk është diçka që ndodh brenda natës, por përmes ushtrimeve praktike dhe situatave të përditshme, prindërit mund t’i ndihmojnë fëmijët të ndërtojnë këtë aftësi kyçe.
Ekspertët theksojnë se ekzistojnë tre aftësi themelore që mund të ndihmojnë në zhvillimin e zgjuarsisë: të menduarit kritik, rregullimi emocional dhe përshtatshmëria sociale.
Më poshtë, zbulojmë se si secila prej këtyre aftësive kontribuon në zhvillimin e zgjuarsisë tek fëmijët.
Të menduarit kritik si themel i zgjuarsisë
Të menduarit kritik u lejon fëmijëve të analizojnë situatat, të identifikojnë opsionet, të marrin në konsideratë pasojat dhe të marrin vendime të informuara. Kjo aftësi zhvillohet duke i inkurajuar fëmijët të bëjnë pyetje dhe të mendojnë për zgjidhje të ndryshme. Për shembull, kur një fëmijë has një problem, inkurajojeni të mendojë për disa zgjidhje të mundshme në vend që të kërkojë menjëherë zgjidhjen e lehtë.
Të luash lojëra që përfshijnë vendimmarrje dhe të menduar strategjik, siç është shahu ose enigmat, mund t’i ndihmojë fëmijët të praktikojnë të menduarit kritik. Përmes kësaj praktike, fëmijët mësojnë të mendojnë “jashtë kornizave”, gjë që është thelbësore për të qenë të shkathët në situata të paparashikueshme.
Rregullimi emocional
Aftësia e një fëmije për të njohur dhe rregulluar emocionet e tij luan një rol të madh në zhvillimin e zgjuarsisë. Fëmijët që dinë të njohin emocionet e tyre dhe mësojnë t’i përballojnë ato shpesh janë më të përgatitur për t’u përballur me situata të paparashikueshme ose stresuese.
Për shembull, një fëmijë që ndihet i frustruar sepse dështoi në një detyrë duhet të mësojë si të qetësohet, të identifikojë shkakun e frustrimit të tij dhe të vazhdojë përpara. Aktivitetet që përfshijnë meditim ose ushtrime të frymëmarrjes mund t’i ndihmojnë fëmijët të mësojnë të qetësohen gjatë kohërave stresuese. Përmes këtyre aftësive të rregullimit emocional, fëmijët zhvillojnë forcë dhe fleksibilitet të brendshëm, gjë që i ndihmon ata të jenë më të shkathët në situata sfiduese.
Përshtatshmëria sociale
Shkathtësia zhvillohet gjithashtu nëpërmjet përshtatshmërisë sociale, e cila i ndihmon fëmijët të lidhen me sukses me të tjerët dhe të përshtaten në situata të ndryshme sociale. Fëmijët që dinë të krijojnë marrëdhënie pozitive, të negociojnë dhe të zgjidhin konfliktet me bashkëmoshatarët, ia dalin më mirë në mjedise shoqërore.
Inkurajimi i fëmijëve për të komunikuar me të tjerët, për të dëgjuar ndjenjat e tyre dhe për të mësuar se si të bashkëpunojnë mund t’i ndihmojë ata të ndërtojnë aftësi sociale. Këto aftësi nuk janë të dobishme vetëm në marrëdhëniet me miqtë, por edhe në shkollë dhe më vonë në jetë, pasi fëmijët që janë të adaptueshëm shoqërisht kanë më shumë gjasa të përballen me sfida në situata të ndryshme sociale dhe profesionale.
