Sot në moshën 102-vjeçare ka ndërruar jetë Rexhep Gali Balidemaj, një figurë emblematike e qëndresës dhe atdhetarizmit shqiptar i njohur si “Mandela i Plavës dhe Gucisë”.
Për vdekjen Balidemajt ka njoftuar nëpërmjet një postimi në facebook, djali i tij Naim Balidemaj.
“Me dhimbje të thellë njoftojmë se më 8 qershor 2025, ndërroi jetë në moshën 102-vjeçare i dashuri ynë Rexhep Gali Balidemaj (19 dhjetor 1922 – 8 qershor 2025) Një jetë e gjatë, e përkushtuar ndaj vlerave të larta njerëzore. Varrimi dhe ceremonia e lamtumirës do të bëhen me njoftim të mëvonshëm. Për më shumë informata do të kontaktoheni në vijim”, ka shkruar ai.
Rexhep Gali Balidemaj, i njohur si “Mandela i Plavës dhe Gucisë”, është një figurë emblematike e qëndresës dhe atdhetarizmit shqiptar. Lindi më 19 dhjetor 1922 në fshatin Martinaj të Gucisë, nga Gal Shabani dhe Sutë Goçaj – Balidemaj, në një familje të njohur për angazhimin e saj atdhetar.
Në vitin 1941, Rexhepi u regjistrua në gjimnazin e Tiranës me ndihmën e ministrit Qazim Koçulli. Atje u lidh me grupe rinore antifashiste dhe mori pjesë aktive në aksione kundër pushtuesve. Në vitin 1943, u bashkua me radhët e Ushtrisë Nacionalçlirimtare, duke luftuar deri në Trieste të Italisë.
Pas Luftës së Dytë Botërore, Rexhepi ndoqi një karrierë ushtarake. Në vitin 1946, u dërgua në Kiev për t’u trajnuar si pilot, duke u bërë piloti i parë shqiptar i aviacionit ushtarak. Në vitin 1948, filloi punën si pilot në Zagreb. Pas Rezolutës së Informbyrosë, ai u identifikua si mbështetës i Shqipërisë dhe u arrestua në vitin 1949, duke vuajtur një dënim prej 6 vjetësh në Goli Otok, një nga burgjet më famëkeqe të ish-Jugosllavisë. Pas kësaj, ai u arrestua dhe u dënua edhe pesë herë të tjera për veprimtari atdhetare, duke kaluar gjithsej mbi 16 vjet në burgje të ndryshme të ish-Jugosllavisë .
Në vitin 1983, Rexhepi u bë pjesë e një grupi të quajtur “treshja”, një formë e organizimit të fshehtë për të shmangur infiltrimin e shërbimeve sekrete. Ai u arrestua sërish dhe u dënua me 5 vjet burg për agjitacion dhe propagandë armiqësore. Pas një angazhimi të avokatit Bajram Kelmendi, dënimi u ul në 3 vjet, të cilat i vuajti në burgjet e Prishtinës, Gjilanit dhe Gjurakovcit .
Pas çlirimit të Kosovës, Rexhepi vazhdoi angazhimin e tij për çështjen kombëtare. Në vitin 2024, ai u nderua me mirënjohje nga Qendra “Gjenocidi në Kosovë – Plagë e hapur” për kontributin e tij të jashtëzakonshëm. Në vitin 2025, ai u takua me gjeneralin amerikan Ëesley Clark, duke shprehur mirënjohjen për mbështetjen e tij gjatë periudhës së bombardimeve të NATO-s në vitin 1999 .
Rexhep Gali Balidemaj jetonte në Nju Jork me tre djemtë e tij, Naimin, Nerimin dhe Kujtimin. Ai mbetet një simbol i qëndresës dhe atdhetarizmit për shqiptarët e Plavës, Gucisë dhe mbarë kombit shqiptar. Populli i Plavës e Gucisë e nderon me krenari si “Mandela i Plavës dhe Gucisë” për jetën e tij të shërbyer në dobi të çështjes kombëtare .
